วันศุกร์ที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2553

อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑

อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑
ฉันท์ คำประพันธ์ประเภทฉันท์นี้ไทยได้แบบอย่างมาจากคัมภีร์วุตโตทัย ซึ่งเขียนไว้เป็นภาษาบาลี สันสกฤต แต่ไทยเรานำมาคัดเลือกและดัดแปลงใช้ให้เข้ากับลักษณะของภาษาไทย มีการเติมสัมผัสให้ไพเราะเพราะพริ้งยิ่งขึ้น ในที่นี้จะนำเสนอฉันท์เพียง ๔ ชนิด พอเป็นตัวอย่างสำหรับผู้สนใจดังต่อไปนี้



หัวข้อ
วิชชุมมาลาฉันท์ ๘
วิชชุมมาลา แปลว่า ระเบียบสายฟ้า หมายถึง ฉันท์ที่มีลีลาอย่างสายฟ้าแลบ

คณะและพยางค์
ฉันท์บทหนึ่งมี ๔ บาท บาทละ ๒ วรรควรรคละ ๔ คำ ๒ วรรคเป็น ๘ คำ จึงเขียน๘ หลังชื่อวิชชุมมาลาฉันท์
วิชชุมมาลาฉันท์นี้คล้ายกาพย์สุรางคนางค์เพียงแต่เพิ่มวรรคต้นขึ้นอีก ๑ วรรคเท่านั้น รวมทั้งบทมี ๔ บาท ๘ วรรค ส่วนกาพย์สุรางคนางค์มีเพียง ๗ วรรค
สัมผัส สัมผัสบังคับดูได้จากแผนตามเส้นโยงสัมผัส และจากตัวอย่างคำที่สัมผัสกันใช้วงกลมสีเข้ม
คำครุ คำลหุ บังคับครุล้วนทุกวรรค





แผนผังวิชชุมมาลาฉันท์ ๘

อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑
อินทรวิเชียร แปลว่า เพชรพระอินทร์ หมายถึง ฉันท์ที่มีลีลาอย่างเพชรของพระอินทร์

คณะและพยางค์
ฉันท์บทหนึ่งมี ๒ บาท บาทละ ๒ วรรควรรคต้นมี ๕ คำ วรรคท้ายมี ๖ คำ รวมบาทละ ๑๑ คำ จึงเขียน ๑๑ ไว้ท้ายชื่อฉันท์
สัมผัส สัมผัสบังคับดูได้จากแผนตามเส้นโยงสัมผัส และจากตัวอย่าง
คำครุ คำลหุ บังคับครุ ลหุ ตามที่เขียนไว้ในแผน และตามตัวอย่าง




แผนผังอินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑

ภุชงคประยาตฉันท์ ๑๒
ภุชงคประยาต แปลว่า งูเลื้อย หมายความว่า ฉันท์นี้มีลีลาอย่างงูเลื้อย

คณะและพยางค์ ฉันท์บทหนึ่งมี ๒ บาท บาทละ๒ วรรค วรรคต้นและวรรคท้าย มีวรรคละ ๖ คำเท่ากัน รวม ๒ วรรคเป็น ๑๒ คำ จึงเขียน ๑๒ ไว้ท้ายชื่อฉันท์
สัมผัส สัมผัสบังคับดูได้จากแผนตามเส้นโยงสัมผัส และจากตัวอย่าง
คำครุ คำลหุ บังคับครุ ลหุ ตามที่เขียนไว้ในแผนและตามตัวอย่าง



แผนผังภุชงคประยาตฉันท์ ๑๒

วสันตดิลกฉันท์
วสันตดิลก แปลว่า รอยแต้มที่กลีบเมฆในฤดูฝน น่าจะหมายถึง ฉันท์อันมีลีลาว่าฤดูฝนได้เริ่มต้นแล้ว

คณะและพยางค์
ฉันท์บทหนึ่งมี ๒ บาท บาทหนึ่งมี ๒ วรรค วรรคต้นมี ๘ คำ วรรคท้ายมี ๖ คำรวมทั้งบาทมี ๑๔ คำ
สัมผัส สัมผัสบังคับดูได้จากแผนตามเส้นโยงสัมผัส และจากตัวอย่างคำที่สัมผัสกันใช้วงกลมสีเข้ม
คำครุ ลหุ บังคับ ครุ และลหุ ตามที่เขียนไว้ในแผน




ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น